Wydarzenia, Targi, Łazarskie kalendarium, Ciekawostki

94 lata temu rozpoczęła się PeWuKa, która zmieniła oblicze ówczesnego Łazarza

17-05-2023 01:55   Janusz Ludwiczak

Zobacz komentarze (0) * Skomentuj

Ponad 4,5 miliona zwiedzających, 200 tysięcy gości z zagranicy, 65 hektarów powierzchni, 138 dni ekspozycji, 112 pawilonów wystawienniczych i 900 dni przygotowań - to w skrócie bilans Powszechnej Wystawy Krajowej, którą równo 94 lata temu, w asyście honorowego szwadronu 15. Pułku Ułanów Poznańskich prezydent Rzeczypospolitej otworzył profesor Ignacy Mościcki, prezydent RP.

Przez 138 dni, od 16 maja do 30 września 1929 roku Poznań i Łazarz tętnił życiem od rana do wieczorem. Na 65 hektarach, powierzchni trzy razy większej od dzisiejszych Targów odbywała się Powszechna Wystawa Krajowa, zwana "PeWuKą".

Wystawa na ogromną skalę została zorganizowana w 10. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, a miała na celu pokazać dorobek odrodzonego państwa. Honorowy patronat nad PeWuKą objął Ignacy Mościcki, a na czele Komitetu stanął sam Józef Piłsudski.

"16 maja 1929 roku, punktualnie o godzinie 10 rano, do reprezentacyjnej hali targowej u zbiegu ulic Marszałka Focha [obecnie Roosevelta - przyp. red.] i Bukowskiej, przybył w asyście honorowego szwadronu 15. Pułku ułanów Prezydent Rzeczypospolitej, profesor Ignacy Mościcki. Kilka minut później przeciął nożyczkami biało-czerwoną wstęgę i wypuścił z dłoni białego pocztowego gołębia. W ten sposób, w obecności 1000 zaproszonych gości, otwarta została w Poznaniu największa wystawa, jaką kiedykolwiek zorganizowano w Polsce - Powszechna Wystawa Krajowa" - piszą Marcin J. Januszkiewicz i Adam Pleskaczyński w książce "Podręcznik Poznańczyka albo 250 dowodów wyższości Poznania nad resztą świata".

Ekspozycja PeWuKi, która prezentowana była w 112 obiektach prezentowała polskie dokonania w dziedzinie przemysłu, handlu, rolnictwa, opieki społecznej, wychowania fizycznego, higieny, sportu, kultury, sztuki i nauki.

Na PeWuCe zaprezentowało się prawie 1,5 tysiąca wystawców, a przez prawie cztery miesiące wystawę odwiedziło ponad 4,5 miliona zwiedzających.

W pawilonach tematycznych, które były podzielone na pięć kompleksów i części było można zobaczyć przemysł ciężki, metalowy, lotniczy, samochodowy czy elektrotechnikę. Swoje pawilony miały też Przemysł Drzewny, Handel i Ubezpieczenia czy Rzemiosło. Panie chętnie odwiedzały Pawilon Pracy Kobiet oraz pawilony poświęcone włókiennictwu, konfekcji, galanterii i jedwabnictwu. Oryginalnym kształtem z trzema wieżami wyróżniał się Pawilon Przemysłu Wódczanego. Goście odwiedzali także Pawilon Przemysłu Likierowego i Koniakowego oraz pawilony Fabryki Czekolady Goplana, firmy E.Wedel i syn czy Browaru Okocimskiego.Sporo miejsca na Pewuce poświęcono także instytucjom publicznym i urzędom. Odwiedzić można było m.in. Ministerstwo Komunikacji, Ministerstwo Poczty i Telegrafów, Ministerstwo Rolnictwa czy Ministerstwo Reform Rolnych. Pewuka miała też swój Pałac Sztuki. Uruchomiono go w istniejącym do dziś Collegium Anatomicum. W ciasnych salach prezentowano m.in. dzieła Matejki i Wyspiańskiego.

Wielkim powodzeniem cieszyła się poznańska Palmiarnia z największym kompleksem roślinności tropikalnej w Polsce. Zwiedzający Pewukę mogli podziwiać największą fontannę ulokowaną w parku Wilsona.

Tereny PeWuKi obejmowały w sumie 65 hektarów, a więc teren trzykrotnie większy od dzisiejszego obszaru Międzynarodowych Targów Poznańskich. PeWuKa, którą można porównać jedynie do dzisiejszego EXPO (nawet Konferencja Klimatyczna COP14 nie była na taką skalę) obejmowała swoim zasięgiem niemalże 2/3 dzielnicy Łazarz: od dzisiejszych Targów, po Park Wilsona, Park Kasprowicza aż do skrzyżowania Reymonta i Grochowskiej. Dzięki PeWuCe powstał Dworzec Zachodni, Hotel Polonia (dzisiaj 111. Szpital Wojskowy), Collegium Chemicum czy Palmiarnia Poznańska.

Jedną z atrakcji Powszechnej Wystawy Krajowej było nieistniejące już Wesołe Miasteczko, w którym znajdowała się kolejka górska długości 2 kilometrów. Wesołe Miasteczko znajdowało się w Parku Kasprowicza, w miejscu dzisiejszego stadionu Energetyka przy ulicy Reymonta.

ZOBACZ TAKŻE: Mają 23 hektary powierzchni, ich historia sięga 1911 roku

Nie da się ukryć, PeWuKa rozpoczęła historię Międzynarodowych Targów Poznańskich, które są wizytówką i chlubą Poznania. Dzięki PeWuCe możemy zawdzięczać powstanie Dworca Zachodniego, Collegium Chemicum, Szpitala Wojskowego przy ul. Grunwaldzkiej czy Palmiarni Poznańskiej.
PeWuKa obejmowała obszar niemalże 2/3 dzisiejszej dzielnicy Łazarz, od dzisiejszych Międzynarodowych Targów Poznańskich, po Park Wilsona i Arenę, aż do skrzyżowania Grochowskiej i Reymonta.
O tym na jaką skalę powstawała PeWuKa możemy się tylko domyślać. Konferencja Klimatyczna COP14 nawet trzykrotnie nie dorównałaby Powszechnej Wystawie Krajowej. Szkoda, że część obiektów nie zachowała się. Szkoda, że nie mamy Wieży Górnośląskiej, ani Wesołego Miasteczka, które kiedyś można byłoby odbudować, zwłaszcza, że ogromne wesołe miasteczko znajduje się w Chorzowie i w Zatorze w Małopolsce.

Fot: archiwum MTP, Janusz Ludwiczak/archiwum lazarz.pl

ZOBACZ TAKŻE: 23 hektary powierzchni, 80 wydarzeń i ponad milion zwiedzających rocznie – Targi mają 100 lat!

ZOBACZ TAKŻE: PeWuKa na makiecie 3D

ZOBACZ TAKŻE: Zmarł Tomasz Mikszo

ZOBACZ TAKŻE: Zmarł Piotr Kmieć, radny Starego Grunwaldu, znawca PeWuKi

ZOBACZ TAKŻE: Na zakończenie PeWuKi 2 zakopano Kapsułę Czasu, która przechowa współczesną historię do 2099 r.